| ! (SłRzem) |
unbedingt zu vermeidender Jargonausdruck
|
| [...] |
Textkürzung, die aus einer zitierten Vorlage übernommen wird
|
| [[…]] |
eigene redaktionelle Kürzung bzw. eigenständige Explizierung einer in der Vorlage gegebenen Kürzung
|
| 1.H.15.Jh. |
1. Hälfte des 15. Jahrhunderts |
| acc. |
accusativus |
| adj. |
adjectivum |
| adv. |
adverbium |
| aesthet. (L) |
ästhetisch |
| afrz. |
altfranzösisch |
| ags. |
angelsächsisch |
| ahd. |
althochdeutsch |
| allegor. (L) |
allegorisch |
| allus. (L) |
allusiv |
| altengl. |
altenglisch |
| altnl. |
altniederländisch |
| altnord. |
altnordisch |
| amd. |
altmitteldeutsch |
| an. (Swil) |
anatomia, dt. Anatomie |
| anat. (Dor) |
anatomia, dt. Anatomie |
| Anf. |
Anfang |
| Anm. |
Anmerkung |
| apoln. |
altpolnisch |
| apt. (Sw) |
aptekarski, dt. Apotheker- (adj.) |
| ar., archit. (Swil) |
architektura, dt. Architektur |
| arch. |
archaisierender Beleg |
| arithm. (L) |
arithmetisch |
| art. (Swil) |
artyleria, dt. Artillerie |
| Artill. (L) |
Artillerie |
| artyl. (Swil) |
artyleria, dt. Artillerie |
| as. (Swil) |
astronomia, dt. Astronomie |
| assyr. |
assyrisch |
| astr. (Sw) |
astronomia, dt. Astronomie |
| atsch. |
alttschechisch |
| barb. (Spa) |
barbarzyński, dt. barbarisch |
| bart. (Sw) |
bartniczy, dt. Imker- (adj.) |
| Bd. |
Band; Bedeutung |
| Bed. |
Bedeutung |
| bed. (Sw) |
bednarstwo, dt. Böttcher |
| Bergw. (Tr) |
Bergwerk |
| bil. (Sw) |
bilard, dt. Billard |
| blach. (Sw) |
blacharstwo, dt. Schlosser |
| bł. (L, Swil) |
błędnie, dt. fehlerhaft |
| bot., botan., Botan. (Lsp, L) |
botanika, dt. Botanik |
| Bsp. |
Beispiel |
| bud., budow. (Sw, Lsp) |
budownictwo, dt. Bauwesen |
| bur. (Swil) |
wyraz bursztyniarski, dt. Ausdruck der Bernsteinverarbeitung |
| bzw. |
beziehungsweise |
| chem. (Sw) |
chemia, dt. Chemie |
| chir. (Swil) |
chirurgia, dt. Chirurgie |
| chor. (Dor) |
choreografia, dt. Choreographie |
| cies., cieś. (Sw) |
ciesielstwo, dt. Zimmermannsarbeit, Zimmerei
|
| colect. (L) |
Kollektivum |
| contemt. (L) |
contempte, verächtlich |
| cukier. (Sw, Lsp) |
cukierniczy, dt. Konditor- (adj.) |
| cukr., (Lsp) |
cukrowy, cukrowniczy, dt. zuckerverarbeitend |
| culin. (L) |
kulinarisch |
| cyk. (Sw) |
kolarski, "Fahrrad-" (adj.) |
| czcion. (Sw) |
czcionki, dt. den Drucksatz betreffend |
| d.h. |
das heißt |
| daw. (Dor) |
dawniej, dt. früher |
| den., dent. (Sw) |
dentystyczny, dt. zahnärztlich |
| Der. |
Derivat |
| dosł. |
dosłownie, dt. wörtlich
|
| druc. (Sw) |
druciarski, dt. die Drahtherstellung betreffend |
| druk. |
drukarski, dt. Drucker- (adj.) |
| dss. |
dasselbe |
| dt. |
deutsch |
| dźwn. (Sw, Lsp) |
dźwiękonaśladowczy, dt. onomatopoetisch |
| ebda. |
ebenda |
| Ebel. |
Erstbeleg |
| eig. u. fig. (Tr) |
eigentlich und figürlich |
| einzQu |
einzige Quelle |
| ekon. (Sw) |
ekonomia, dt. Ökonomie |
| elektr. (Dor) |
elektryka, dt. Elektrik |
| engl. |
englisch |
| Etym. |
deutsches Etymon |
| f. |
femininum |
| farb. (Lsp) |
farbiarstwo, dt. Färber- (adj.) |
| farm. (Swil) |
wyraz farmaceutyczny, dt. pharmazeutischer Ausdruck |
| fasc. |
Faszikel |
| fig. (L) |
figürlich, figurativ |
| fil. (Sw) |
filozofia, dt. Philosophie |
| fiz. (Sw) |
fizyka, dt. Physik |
| fizj. (Sw) |
fizjologia, dt. Physiologie |
| fl., flis. (Sw) |
flisacki, dt. Flößer- (adj.) |
| for., fort. (Swil) |
fortyfikacja, dt. Befestigung |
| fortep. (Sw) |
fortepianowy, dt. Pianoforte- (adj.) |
| fot. (Dor) |
fotografia, dt. Photographie |
| fraz. (Dor) |
frazeologia, dt. Phraseologie |
| frühnhd. |
frühneuhochdeutsch |
| frz. |
französisch |
| garb. (Sw) |
garbarstwo, dt. Gerber- (adj.) |
| garn. |
garncarstwo, dt. Töpfer- (adj.) |
| gastr. (Lsp) |
gastronomia dt. Gastronomie |
| geb. |
gebucht |
| gen. |
genitivus |
| geogr. |
geografia, dt. Geographie |
| geol. (Dor) |
geologia, dt. Geologie |
| geom. (Lsp) |
geometria, dt. Geometrie |
| germ. |
germanisch |
| gie., gieog. (Sw) |
geografia, dt. Geographie |
| gieol. (Sw) |
geologia, dt. Geologie |
| gim. (Sw) |
gimnastyka, dt. Gymnastik |
| gm. (Sw) |
gmina, dt. Gemeinde, Kommune |
| gmin. (Swil) |
gmina, dt. Gemeinde, Kommune |
| gorn. (L) |
górnictwo, dt. Bergwerk |
| gorz. |
gorzelnia, dt. Brennerei |
| gosp. (L.) |
gospodarczy, dt. wirtschaftlich |
| gór., górn. (Sw, Swil) |
górnictwo, dt. Bergbau |
| gr. |
griechisch |
| gram. (Sw) |
gramatyka, dt. Grammatik |
| grammat. (L) |
grammatisch |
| gw. (Dor) |
gwarowy, dt. mundartlich |
| H. |
Hälfte |
| h.nat. (Swil) |
historia naturalna, dt. Naturgeschichte |
| han., hand., handl. (Swil, Dor) |
handel, dt. Handel |
| hd. |
hochdeutsch |
| hebr. |
hebräisch |
| hist. (Dor) |
historia, dt. Geschichte |
| hol. (Spa) |
holenderski, dt. holländisch |
| Hom. |
Homonyme |
| Hrsg. |
Herausgeber |
| hut., hutn. (Sw, L) |
hutnictwo, dt. Hüttenwesen |
| ibid. |
ebenda |
| imp. |
imperfektiv |
| improp. (L) |
improprius, unpassend |
| ind. |
indeklinabel |
| Inh. |
Inhalt |
| instr. |
instrumentalis |
| int. |
Interjektion |
| intr. |
intransitiv |
| intr. (Sw) |
introligatorstwo, dt. Buchbinder- |
| iron. (Dor) |
ironiczny, dt. ironisch |
| ital. |
italienisch |
| jęz. (Dor) |
językoznawstwo, dt. Sprachwissenschaft |
| Jh. |
Jahrhundert |
| jmd. |
jemand |
| jmdm. |
jemandem |
| jmdn. |
jemanden |
| jmds. |
jemandes |
| jub. (Sw) |
jubilerski, dt. Juwelier- (adj.) |
| jurid. (L) |
prawniczy, dt. juristisch |
| kam. (Sw, Lsp) |
kamieniarstwo, dt. Steinmetzhandwerk |
| kar. (Lsp) |
karciany, dt. Kartenspieler- (adj.) |
| karc. (Dor) |
karciany, dt. Kartenspieler- (adj.) |
| kelt. |
keltisch |
| kip. (Sw) |
kiperski, dt. Küfer- |
| kol. (Sw) |
kolejowy, dt. Eisenbahn- (adj.) |
| Komp. |
Kompositum |
| Konk. |
Konkurrenzwort |
| koń. (Sw) |
koński, dt. Pferde- (adj.) |
| kosz. (Sw) |
koszykarstwo, dt. Korbmacherhandwerk |
| kow. (Sw) |
kowalstwo, dt. Schmiedehandwerk |
| krak. (Dor) |
krakowski, dt. Krakauer |
| kraw. (Sw) |
krawiectwo, dt. Schneiderhandwerk |
| Kriegsw. (Tr) |
Kriegswesen |
| kuch. (Sw, Troi) |
kucharski, dt. Küchen-, Koch- (adj.) |
| kuśn. (Sw) |
kuśnierstwo, dt. Kürschnerei |
| l.mn. |
liczba mnoga, dt. Mehrzahl, Plural |
| lat. |
lateinisch |
| LBel. |
Letztbeleg |
| lek. (Lsp, Sw) |
lekarski, dt. ärztlich |
| lekc., lekcew. (Dor) |
lekceważąco, dt. verächtlich |
| lep. (Swil) |
lepiej, dt. besser |
| leś., leśn. (Swil, Dor) |
leśnictwo, dt. Forstwesen |
| lit. (Dor) |
literacki, dt. literarisch |
| loc. |
locativus |
| Logic. (L) |
logika, dt. Logik |
| lotn. (Dor) |
lotnictwo, dt. Fliegerei |
| łow. (Dor) |
łowiectwo, dt. Jägerei |
| m. |
maskulinum |
| m.in. |
między innymy, dt. unter anderem |
| m.u. |
mało używany, dt. wenig verwendet |
| mal., malars. (Swil, SłRzem) |
malarstwo, dt. Malerei |
| mat. (Swil) |
wyraz matematyczny, dt. Ausdruck der Mathematik |
| math. (L) |
mathematisch |
| md. |
mitteldeutsch |
| mech., mechan. (Swil, L) |
mechaniczny, dt. mechanisch |
| med. (Swil) |
medycyna, dt. Medizin |
| men. (Sw) |
mennictwo, dt. Münzprägewesen |
| metal. (Tr) |
metalurgiczny, dt. metallurgisch |
| meteor. (Dor) |
meteorologia, dt. Meteorologie |
| meton., metonym (L) |
metonymisch |
| mfr. |
mittelfränkisch |
| mfrz. |
mittelfranzösisch |
| mhd. |
mittelhochdeutsch |
| mier., miern. (Sw, Dor) |
miernictwo, dt. Meßtechnik |
| mil. (Gri) |
militärisch |
| milit. (L) |
militärisch |
| min., miner. (Swil, Sw, Dor) |
mineralogia, dt. Mineralogie |
| mit. (Swil) |
mitologia, dt. Mythologie |
| mlat. |
mittellateinisch |
| mł., młyn. (Sw, Lsp) |
młynarski, dt. Müller- (adj.) |
| mnd. |
mittelniederdeutsch |
| mndl. |
mittelniederländisch |
| mnl. |
mittelniederländisch |
| mor., mors. (Swil, Sw, Dor) |
morski, dt. marin, Meeres-, Seefahrts- (adj.) |
| moraln. |
moralny, dt. moralisch |
| mpoln. |
mittelpolnisch |
| mtsch. |
mitteltschechisch |
| mul. (Sw) |
mularstwo, dt. Maurerhandwerk |
| mündl. |
mündlich |
| muz. (Dor) |
muzyka, dt. Musik |
| myd. (Sw) |
mydlarski, dt. Seifensieder- |
| myś., myśl. (Swil, Sw) |
myśliwstwo, dt. Jagd |
| n. |
neutrum |
| nawig. (L) |
Navigation |
| nd. |
niederdeutsch |
| ndl. |
niederländisch |
| nds. |
niedersächsisch |
| nhd. |
neuhochdeutsch |
| niek. (Swil) |
niekiedy, dt. gelegentlich |
| nieod. (Sw) |
nieodmiennie, dt. indeklinabel |
| nieodm. (Sw) |
nieodmienny, dt. indeklinabel |
| nieposp. (Dudz) |
niepospolity, dt. ungewöhnlich |
| niepr. (Swil) |
nieprawidłowo, dt. regelwidrig, falsch |
| nieuż. (Swil) |
wyraz nieużywany, dt. nicht benutzter Ausdruck |
| nm. (Spa) |
niemiecki |
| nom. |
Nominativ |
| noż. (Sw) |
związany z nożami, dt. in Verbindung mit Messern |
| npoln. |
neupolnisch |
| ntsch. |
neutschechisch |
| num. (Dor) |
numizmatyka, dt. Numismatik |
| o.ä. |
oder ähnliches |
| obelż. (Dor) |
obelżywy, dt. beleidigend |
| oberd. |
oberdeutsch |
| obs. (Ban) |
obsolet |
| oecon. (L) |
ökonomisch |
| ogr. (Lsp) |
ogrodniczy, dt. Gärtner- (adj.) |
| opr. |
opracowanie, opracował; dt. bearbeitet von |
| or. (Swil) |
wyraz orylski, dt. Flößereiausdruck |
| org. (Sw) |
związany z organami, dt. Orgel(bau) |
| österr. |
österreichisch |
| ostmd. |
ostmitteldeutsch |
| ostnd. |
ostniederdeutsch |
| ostnhd. |
ostneuhochdeutsch |
| pd (Lsp) |
polski dialektyczny, dt. dialektales Polnisch |
| perf. |
perfektiv |
| pers. |
persisch |
| petr. (Dor) |
petrografia, dt. Gesteinskunde |
| pf. |
perfektiv |
| pg. (Swil) |
pogardliwy, dt. verächtlich |
| phraseol. |
phraseologisch |
| piecz. (Sw) |
pieczętarski, dt. Gravierkunst- (adj.) |
| piek., piekar. (Sw, Lsp) |
piekarstwo, dt. Bäckerei |
| piern. (Sw) |
piernikarski, dt. Lebkuchen- (adj.) |
| piw. (Sw) |
piwny, dt. Brauerei- (adj.) |
| pl. |
Plural |
| plt. |
plurale tantum |
| płn. (Dor) |
północny, dt. nördlich |
| poet. (Dor) |
poetycki, dt. poetisch |
| pog., pogard., pogardl. (Sw, Lsp) |
pogardliwy, dt. verächtlich |
| poligr. (Dor) |
poligrafia, dt. graphisches Gewerbe |
| polit. (Dor) |
polityka, dt. Politik |
| poln. |
polnisch |
| port. |
portugiesisch |
| posp. (Lsp) |
pospolity, dt. gewöhnlich |
| pot. |
potoczny, dt. alltäglich, allgemein |
| pow., powr. (Sw) |
powroźnictwo, dt. Seilerhandwerk
|
| pr.ar. |
persisch/arabisch |
| praw. (Swil) |
prawniczy, dt. juristisch |
| prawdopod. |
prawdopodobnie, dt. wahrscheinlich |
| prow. (Sw) |
prowincjonalny, dt. provinziell |
| prz., prze., przen. (Sw, Swil) |
przenośnie, dt. übertragen |
| przen. |
przenośnie, dt. übertragen |
| przestarz. (Dor) |
przestarzały, dt. veraltet |
| przys. (Swil), przysł. (Dor) |
przysłowie, dt. Sprichwort |
| pusz. (Sw) |
puszkarstwo, dt. Kanonenbau |
| reg. (Dor) |
regionalny, dt. regional |
| ręk. (Sw) |
rękawicznictwo, dt. das Fertigen von Handschuhen |
| rhein. |
rheinisch |
| rol., roln. (Sw, Dor) |
rolnictwo, dt. Landwirtschaft |
| roman. |
romanisch |
| rub. (Sw) |
rubaszny, dt. derb |
| russ. |
russisch |
| ryb. (Dor) |
rybołówstwo, dt. Fischerei |
| rzad. (Dor) |
rzadki, dt. selten |
| rzem. (Sw) |
rzemieślnictwo, dt. Handwerk |
| rzeź. (Sw) |
rzeźnictwo, dt. Schlachterhandwerk |
| rzeźb. (Sw) |
rzeźbiarstwo, dt. Bildhauerei |
| s. |
siehe |
| s.o. |
siehe oben |
| s.v. |
sub verbo, unter dem Stichwort |
| schles. |
schlesisch |
| selt. (Ban) |
selten |
| sgl. |
Singular |
| sglt. |
singulare tantum |
| skr. |
serbokroatisch |
| slav. |
slavisch |
| slow. |
slowakisch |
| sn. (Swil) |
słowo rodzaju nijakiego, dt. Neutrum |
| sp. (Lsp) |
staropolski; spójnik, dt. altpolnisch; Konjunktion |
| span. |
spanisch |
| spätmhd. |
spätmittelhochdeutsch |
| spätmlat. |
spätmittellateinisch |
| sport. (Dor) |
sport, dt. Sport |
| spoż. (Dor) |
spożywczy, dt. Lebensmittel- (adj.) |
| stelm. (Sw) |
związany z wyrobem powozów i części do nich, dt. verbunden mit der Herstellung von Wagen und Wagenteilen
|
| stol. (Sw) |
stolarstwo, dt. Tischlerei |
| stp. |
staropolski, dt. altpolnisch |
| stpl. (Spa) |
staropolski, dt. altpolnisch |
| subst. |
substantivum |
| süddt. |
süddeutsch |
| südostdt. |
südostdeutsch |
| szczot. (Sw) |
szczotkarstwo, dt. Bürstenmacherhandwerk |
| szew. (Sw, SłRzem) |
szewski, dt. Schuster- (adj.)
|
| szkl. (Sw) |
szklarstwo, dt. Glaser- (adj.) |
| szm. (Sw) |
szmaciany, dt. Lumpensammler- (adj.) |
| szt. (Dor) |
sztuka, dt. Kunst |
| ślus. (Sw) |
ślusarstwo, dt. Schlosserhandwerk |
| środ. (Dor) |
środowiskowy, dt. (Sozial-)milieu- (adj.) |
| t. |
tom, dt. Band |
| tap. (Sw) |
tapicerstwo, dt. Polstermacherhandwerk |
| teat., teatr. (Sw, Swil) |
teatr, dt. Theater |
| techn. (Dor) |
technika, dt. Technik |
| tel. (Sw) |
telegraficzny, dt. telegrafisch |
| tkac. (Sw) |
tkactwo, dt. Weberhandwerk |
| tłum. |
tłumaczenie, tłumaczył; dt. Übersetzung, übersetzt von |
| tok. (Sw) |
tokarstwo, dt. Dreherhandwerk |
| * (Tr) |
ein verdächtiges oder wenig gebräuchliches Wort; zu diesem werden oft bessere beigesetzt“ |
| ** (Tr) |
ein poetischer oder oratorischer Ausdruck“ |
| tr., transl. (L) |
translate, übertragen |
| tsch. |
tschechisch |
| tsch. Entspr. |
tschechische Entsprechung |
| türk. |
türkisch |
| u stol. (Swil) |
u stolarzy, dt. beim Tischler |
| u.ä.m. (San) |
und ähnliches mehr |
| u.dgl. |
und dergleichen |
| u.n. (Sw) |
wyraz, którego unikać należy, dt. zu vermeidender Ausdruck
|
| übertr. |
übertragen |
| ucz., uczn. (Sw, Lsp) |
uczniowski, dt. Schüler- (adj.) |
| ugs. |
umgangssprachlich |
| ukr. |
ukrainisch |
| ung. |
ungarisch |
| ungew. (Troi 1844) |
ungewöhnlich |
| usw. |
und so weiter |
| v. |
verbum |
| Var. |
Variante |
| vgl. |
vergleiche |
| vulg. (Tr) |
vulgär |
| w. z uż., wych. z. uż. (Dor) |
wychodzi z użycia, dt. kommt aus dem Gebrauch |
| Weltbes. (Tr) |
Weltbeschreibung, Geographie |
| wet. (Sw) |
weterynaria, dt. Tiermedizin |
| węgl. (Sw) |
związany z węglem, dt. in Verbindung mit Kohle |
| wiech. (Dor) |
wiechowy, dt. zur Warschauer städtischen Umgangssprache gehörig
|
| wiośl. (Sw) |
wioślarski, dt. Ruder- (adj.) |
| włók. (Dor) |
włókiennictwo, dt. Tuchmacherhandwerk, Textilindustrie
|
| woj., wojs., wojsk. (Sw, Dor, Lsp) |
wojsko, dt. Militär |
| wp. (Dor) |
wielkopolski, dt. großpolnisch |
| wulg. (Dor) |
wulgarny, dt. vulgär |
| wyd. |
wydawca, wydał; dt. Herausgeber, herausgegeben von |
| z.B. |
zum Beispiel |
| z.T. |
zum Teil |
| zan. (L), zaniedb. (Włodek Sł, May) |
zaniedbany, dt. vernachlässigt |
| zdń. (Sw) |
zduński, dt. Ofenbauer |
| zdun. (SłRzem) |
zduński, dt. Ofenbauer |
| zeg. (Sw) |
zegarmistrzowstwo, dt. Uhrmacherhandwerk |
| zł. (Sw) |
złotnictwo, dt. Goldschmiedehandwerk
|
| złodziej. (Dor) |
złodziejski, dt. Diebes- (adj.) |
| złośl. (Lsp) |
złośliwy, dt. boshaft |
| zool., zoo. (Sw) |
zoologiczny, dt. Zoologie |
| zootechn. (Dor) |
zootechniczny, dt. zootechnisch |
| zwr. (Lsp) |
zwrot, dt. Redewendung |
| żarg. (SłRzem) |
żargon, dt. Jargon |
| żart. (SWil) |
żartobliwie, dt. scherzhaft |
| żebr. (Wiecz) |
język żebraków, dt. Bettlersprache |
| żegl. (Dor) |
żeglarstwo, dt. Segelsport |